މާފުކުރަން ވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟

މާފުކުރަން ވީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟

الحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ، وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِينَ.

ރުޅި އަދަބުދެނީ އެމީހުންނަށްތޯ ނުވަތަ އޭނާއަށްތޯއެވެ؟ ރުޅިވެރިކަމާއި ނަފްރަތާއި ޙަސަދައިން ތިބާގެ ހިތް ސާފުކުރާށެވެ. އެހެނީ ރުޅިއަކީ ޝައިޠާނާގެ ކަމެކެވެ. ޙަސަދައިގެ އަލިފާނުގެ ސަބަބުން ތިބާގެ ހެޔޮޢަމަލުތައް އަނދާ ހުލިވެއެވެ. މީހަކު ތިބާއަށް ގެއްލުމެއް ދިނުމުގެ ސަބަބުން ތިބާގެ ހިތުގައި މީހަކަށް ރުޅިވެރިކަމެއް އޮވެގެން ދުވަހަކުވެސް ތިބާއަށް ހިންހަމަ ޖެހުމެއް ނުލިބޭނެއެވެ. އެކަމުގައި ދުވަސްތަކާއި ވަގުތުތައް ބޭކާރުކޮށް ނުލާށެވެ.

ހަވާ ނަފްސާއި ދެކޮޅަށްވެސް މާފުކުރުމުން ތިބާއަށް އެތައް ހިންހަމަޖެހުމެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ. އެހެން ނޫންނަމަ އެކަމަކީ ތިމާ އެޅިފައިވާ ބިރުވެރި ކަސްތޮޅެކެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ތިބާ ނަފްސާނީ އެތައްބަލިމަޑުކަމަކަށް ހުށަހެޅިދާނެތެވެ. މީސްތަކުންނަށް ހިތްސާފުނުވުމާއި، އެންމެންނާއި ދޭތެރޭ ނުބައިވިސްނުމަކުން ވިސްނެންފެށުމާއި، އަބަދުވެސް ތިބާއަށް މީހުން ގެއްލުންދޭން މަސައްކަތްކުރާކަމަށް ވިސްނުމާއި، މީސްތަކުންނާއި ދޭތެރޭ ޝައްކުއުފެދުން ފަދަކަންކަމެވެ. މި ހުރިހައިކަމެއް ހިތާއި ސިކުނޑީގައި ހިނގާމީހަކަށް ލިބޭނީ ކޮން ހިންހަމަޖެހުމެއްތޯއެވެ؟ އެމީހަކު ޙަޤީޤަތުގައިވެސް އެ އަދަބުދެނީ އަމިއްލަ ނަފްސަށްނޫން ތޯއެވެ.؟

މާފުކުރުމުން އަންނަނީ ކިޔަމަންތެރިކަން.
”ފޮގިވް ފޯ ގުޑް“ ގެ މުޞައްނިފު ޑރ. ފްރެޑް ލަސްކިން، އަހަރެމެން މާފުކުރަން ދަސްކުރަންވީ ކިހިނެއްކަމާއި އަދި ކީއްވެކަން ވާހަކަދައްކަވައެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވަނީ، ”މާފުކުރުމަކީ ނޭދެވޭ ގެއްލުމަކަށް ނުވަތަ ހިތާމައަކަށް އޮތް އެންމެ ފަހުގެ ހައްލެވެ“ (ފީނިކްސް ސޮސައިޓީ). އަދި އޭނާ ޤަބޫލުކުރައްވާ ގޮތުގައި މާފުކުރަން ޖެހުމުގެ މާނައަކީ އަހަރެމެންނަށް ދިމާވި ކަމަކާމެދު އަހަރެމެން އިއުތިރާޒުކުރާކަމެވެ. އެހެންކަމުން، ”މާފުކުރުމަކީ އަހަރެމެން ބޭނުންވާ އެއްޗެއް ނުލިބުނު ނަމަވެސް ހަމަޖެހުން ހޯދުމެވެ.“

މިކަމާ ގުޅޭ ދެ ކަމެއް އިސްލާމްދީނުގައި މާފުކުރުމާ ގުޅިފައިވެއެވެ:
1. ޤަދަރު ޤަބޫލުކުރުން
”އަދި ﷲގެ އިޒުނަފުޅަކާ ނުލައި އެއްވެސް މުޞީބާތެއް ޖެހޭ ކަމުގައި ނުވެއެވެ. އަދި ﷲއަށް އީމާންވާ މީހާ، އެމީހެއްގެ ހިތަށް ﷲ ތެދުމަގު ދައްކަވައެވެ. އަދި ﷲ އީ، ހުރިހާ ކަމެއް މޮޅަށް ދެނެވޮޑިގެންވާ ރަސްކަލާނގެއެވެ.“ (ޤުރުއާން – ތާޣާބުން 11 )

”އަދި ހަމަކަށަވަރުން، ތިޔަބައިމީހުން ބިރުވެރިކަމުގެ ކުޑަމިންވަރަކުންނާއި، ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ކުޑަމިންވަރަކުންނާއި، މުދަލާއި، ފުރާނަތަކާއި، މޭވާތަކުން އުނިވުމަކުން ތިމަންރަސްކަލާނގެ ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން ފަހެ، ތިމަންރަސްކަލާނގެ ފަހެ، ތިޔަބައިމީހުން ތަޖުރިބާކުރައްވާހުށީމެވެ. އަދި ކެތްތެރިންނަށް އުފާވެރި ޚަބަރު ދެއްވާށެވެ! އެއުރެންނަކީ، އެއުރެންނަށް މުޞީބާތެއް ޖެހިއްޖެ ހިނދު، ހަމަކަށަވަރުން، އަހުރެމެންނަކީ ﷲއަށް މިލްކުވެގެންވާ ބައެކެވެ. އަދި ހަމަކަށަވަރުން، އަހުރެމެން އެނބުރި ދާނީ އެކަލާނގެ ޙަޟްރަތަށެވެ ބުނާ މީހުންނެވެ.“ ( ޤުރުއާން – ބަޤަރާ 155 – 156 )

އަހަރެމެން އަހަރެމެންގެ ޤަދަރު ޤަބޫލުކޮށްފިނަމަ، އަހަރެމެން އަހަރެމެންގެ ރުޅިވެރި މަޝްޢޫރުތަކާ ދެކޮޅަކަށް ނުތިބޭނެއެވެ. އަހަރެމެންނަށް ކޮންޓްރޯލް ނުކުރެވޭ ކަންކަމަށް ފުރިހަމައަށް ކިޔަމަންވާން ދަސްވާނެއެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އަހަރެމެންނަށް އިޙްސާސް ނުކުރެވޭ ކަމަކަށް ނުވަތަ ހިތްދަތި ނުވާ ކަމަކަށް ނޫނެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އަހަރެމެން ވަގުތީގޮތުން ހިތާމަކޮށްފައި، ދެން ކުރިއަށް ދާނީއެވެ. އެއީ ﷲ އީ ކޮންޓްރޯލް ކުރައްވާ ފަރާތްކަން ހިތުގެ އެންމެ އަޑިން ޤަބޫލުކޮށްގެންނެވެ. އަދި ”އަހަރެމެންވަނީ އެކަލާނގެއަށް މިލްކުވެގެންނެވެ. އަދި އަހަރެމެން އެނބުރި ދާނީވެސް އެކަލާނގެ ޙަޟުރަތަށެވެ.

2. 2. ހަމަޖެހުން ހޯދުން:

އިސްލާމްދީނުގައި މާފުކުރުމަކީ އަހަރުމެން އަމިއްލަ ނަފްސު މަތިވެރި މަޤްޞަދަކަށްޓަކައި ދޫކޮށްލުމެވެ. ކޮންމެހެން އަނެކާއަށްޓަކައެއް ނޫނެވެ. ނަމަވެސް އެއީ ﷲ ގެ ރުހިވޮޑިގަތުން ހޯދުމަށްޓަކައެވެ. އަހަރުމެން މާފުކުރާއިރު، އަހަރުމެން އަސްލު ”އަހަރުމެންނަށް ބޭނުންވި އެއްޗެއް ނުލިބުނު ނަމަވެސް ހަމަޖެހުން ހޯދައިފީމެވެ.“ މުސްލިމަކު ﷲ ގެ އިރާދަފުޅަށް ކިޔަމަންވެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް އެގޮތަށް ޢަމަލުކުރުމުން އަހަރުމެންނަށް ހަމަޖެހުން ލިބެއެވެ.

މިކަން ވަރަށް ރީތިކޮށް ޚުލާޞާކޮށްދެނީ މުއުމިނެއްގެ ކަންތައްތަކާ ބެހޭގޮތުން ހަނދާންކޮށްދޭ މި ޙަދީޘުންނެވެ:

ޞުހައިބު (ރަޟިޔަ ﷲ ޢަންހު) ރިވާކުރެއްވި ގޮތުގައި ﷲ ގެ ރަސޫލާ (ޞައްލަ ﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ: ”މުއުމިނެއްގެ ކަންތައް ޢަޖައިބެވެ. އޭނާގެ ކޮންމެ ކަމެއްގައިވެސް ހެޔޮކަމެއްވެއެވެ. އަދި މިއީ މުއުމިނަކު ފިޔަވައި އެހެން އެއްވެސް މީހަކަށް ލިބޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭނާއަށް އުފާވެރިކަމެއް ލިބިއްޖެނަމަ، އޭނާ (ﷲ އަށް) ޝުކުރުކުރެއެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައި އޭނާއަށް ހެޔޮކަމެއްވެއެވެ. އަދި އޭނާއަށް ދަތިކަމެއް ކުރިމަތިވެއްޖެނަމަ، އޭނާ ކެތްތެރިވެ (ކެތްތެރިކަމާއެކު އެކަން އުފުލައި) ހުރެއެވެ. އެހެންކަމުން އެކަމުގައިވެސް އޭނާއަށް ހެޔޮކަމެއްވެއެވެ.“ ޞަޙީޙު މުސްލިމް 2999
މުސްލިމަކީ ﷲ ގެ އިރާދަފުޅަށް ކިޔަމަންވާ މީހެކެވެ. އަދި އިސްލާމްގެ މާނައަކީ ހަމަޖެހުމެވެ. އެހެންކަމުން، ﷲ ގެ އިރާދަފުޅަށް ކިޔަމަންވާ މީހުންނަށް ހަމަޖެހުން ލިބޭނެއެވެ، އިންޝާ ﷲ !

މަޢާފުކުރުމަށް އަވަސްވާންވީ ކީއްވެ؟
އަބޫ ހުރައިރާ (ރަޟިޔަﷲ ޢަންހު) ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘެއްގައިވެއެވެ: ﷲގެ ރަސޫލާ (ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަ) ޙަދީޘް ކުރެއްވިއެވެ، ”ހޯމަ ދުވަހާއި ބުރާސްފަތި ދުވަހު ސުވަރުގޭގެ ދޮރުތައް ހުޅުވެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ﷲއަށް ޝަރީކުކުރުމެއްނެތި އަޅުކަންކުރާ ކޮންމެ އަޅަކަށް މަޢާފު ދެއްވައެވެ. އެހެނަސް އޭނާގެ މުސްލިމް އަޚާއާ މެދު ހިތުގައި ރުޅިވެރިކަމެއް އޮތް މީހަކަށް މަޢާފެއް ނުދެއްވޭނެއެވެ. އެ ދެމީހުންނާ ބެހޭގޮތުން ދެފަހަރު ބުނެވޭނެއެވެ: ’އެ ދެމީހުން ހިފަހައްޓާށެވެ. އެ ދެމީހުން އެކަކު އަނެކަކާ ރުހުންވަންދެން.'“ ( މުސްލިމް )

މަޢާފުކުރުން އެހާ އުނދަގޫވަނީ އެއީ ވޭންދެނިވި ކަމަކަށްވާތީއެވެ.
އަހަރެމެންނަށް އަނިޔާކުރާ މީހަކާ ކައިރިވުމަށް މަޖުބޫރުވުމަކީ، ޚާއްޞަކޮށް މަޢާފުކުރުމުގެ ގޮތުން، ވަރަށް ގޮންޖެހުންތެރި ކަމެކެވެ. އިސްލާމްދީނުގައި މަޢާފުކުރުމަކީ އެ ވޭނެއް ނުވަތަ އަނިޔާއެއް ދެނެގަތުމަށް ނުވަތަ އިޙްސާސްކުރުމަށް ހުއްދަނެތް ކަމެއް ނޫނެވެ. އަދި އޭގެ މާނައަކީ އަހަރެމެން މާތް މަޤްޞަދަކާއި ބޮޑު ތަޞައްވުރެއް ދެކެން ޖެހޭނެ ކަމެވެ.
މަޢާފުކުރުމުގެ ސިފަ އަށަގެންނެވުމަށް ދަސްކުރުމަކީ އަހަރެމަހަރެމެންނަށް ކެތްތެރިވުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އަހަރެމެން އަމިއްލައަށް އަނިޔާ ލިބިގަތުމަށް ހުއްދަދޭ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއީ އެކަން ނިންމަނީ ފުރިހަމަ ހޭލުންތެރިކަމާއެކު އަދި ﷲ ރުހިވޮޑިގަތުމަށްޓަކައި ކަމަށްވާތީއެވެ. އޭގެ މާނައަކީ އަހަރެމެން މަޢާފުކުރުމާއި، ދޫކޮށްލުމަށް ދަސްކުރުމުގައި، އެކަމުގައި ހިފަހައްޓައިގެން ހުރުމަށްވުރެ މާ މަތިވެރި އަގެއް ދެކޭ ކަމެވެ.

އިސްލާމްދީނުގައި މަޢާފުކުރުމުގެ މަޤާމު:
އިސްލާމްދީނުގައި މަޢާފުކުރުމަކީ ރޫޙާނީ ޢަމަލެކެވެ. އޭގެ ސަބަބުން ވަގުތުން ލިބޭ ފައިދާތަކުގެ ތެރޭގައި ޙައްލުވުމާއި ހަމަޖެހުން ހިމެނުނު ކަމުގައިވިޔަސް، އަހަރެމެންނަށް ވަގުތުން ފެންނަ މިންވަރަށްވުރެ މާ ގިނަ ކަންތައްތަކެއް އޭގެ ސަބަބުން ލިބެއެވެ.

ޢަބްދުﷲ އިބްނު ޢަމްރު ރިވާކުރެއްވި ގޮތުގައި، ނަބިއްޔާ ﷺ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ: ”އެހެން މީހުންނަށް ރަޙުމްކުރާށެވެ. އޭރުން ތިބާއަށްވެސް ރަޙުމަތް ލިބޭނެއެވެ. އެހެން މީހުންނަށް މާފުކުރާށެވެ. އޭރުން ﷲ ތިބާއަށް މާފުކުރައްވާނެއެވެ.“ ( މުސްނަދު އަޙްމަދު 6541)

އިސްލާމްދީނުގައި މާފުކުރުމުގެ ފައިދާތައް ވަރަށް ގިނައެވެ:

• ތިބާއަށް ހިތްހަމަޖެހުން (ސުލްޙަވެރިކަން) ލިބޭނެއެވެ
• ތިބާގެ ވޭނުގެ ވާހަކަ ތަކުރާރުކޮށް ހިތުގައި ދެއްކުން ހުއްޓޭނެއެވެ.
• ތިބާ ބޭނުންވާ ނުވަތަ ނުވާ ގުޅުމެއް ނަމަވެސް، އެ ގުޅުން ރަނގަޅުވެ، މިކަމާ ގުޅޭ އިޙްސާސްތައް ޙައްލުވާނެއެވެ
• ﷲ ގެ ރަޙުމަތާއި ފާފަފުއްސެވުމަށް ތިބާ ހުޅުވިގެންދާނެއެވެ.
• ﷲ އަށްޓަކައި މާފުކުރުމުގެ ސަބަބުން، ﷲއާ އެކުގައިވާ ތިބާގެ ގުޅުމަށް އިސްކަންދެވޭނެއެވެ.
• ރޫޙާނީ ގޮތުންނާއި، އިޙްސާސްތަކުގެ ގޮތުންނާއި، ވިސްނުމުގެ ގޮތުން ތިބާ ކުރިއަރައިދާނެއެވެ.
• ތިބާއަށް އެންމެ ބޭނުންވާ ވަގުތު ފައިދާކުރާނެ ދަރުމަ ލިބޭނެއެވެ.
• ރުޅި ކޮންޓްރޯލްކޮށް މީސްތަކުންނަށް މާފުކުރާ މީހުންނަށް ޚާއްޞަ ދޮރެއް ޖަންނަތުގައި ވެއެވެ. ( އަލްކާޡިމީނަ އަލްޣައިޡަ ވަލްޢާފީނަ ޢަނިއްނާސް )
• ދޫކޮށްލަން އަދި މާފުކުރަން ދަސްކުރުމަކީ އަބަދުވެސް ގޮންޖެހުންތަކެއް ހުރި އަދި ގިނަ އެތެރޭގެ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެ މަސައްކަތުގެ ސަބަބުން މި ދުނިޔެއާއި އާޚިރަތުގައި އިތުރު ހެޔޮކަން ހޯދުމަށް ތިބާއަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެއެވެ.

ވަރަށް ދިގު ޙަދީޘެއްގައި، ނަބިއްޔާ ﷺ އަހަރެމެންނަށް ވިދާޅުވެފައިވެއެވެ. ރަމަޟާން މަހަކީ ތިން ބަޔަކަށް ބެހިގެންވާ މަހެއްކަމަށެވެ. “ މިއީ މަހެކެވެ، އޭގެ ފުރަތަމަ ބައިގައި ﷲގެ ރަޙްމަތް ލިބެއެވެ، މެދުތެރޭގައި އެކަލާނގެ ފާފަފުއްސެވުން ލިބެއެވެ، އަދި ފަހު ބައިގައި ނަރަކައިގެ އަލިފާނުން މިނިވަންވުން ލިބެއެވެ.“

މިހާރު އަހަރެމެން މިވަނީ ﷲ އެކަލާނގެ ފާފަފުއްސެވުން ވެއްސަވާ ރަމަޟާން މަހުގެ މެދުތެރެއަށް އާދެވިފައެވެ. އެހެންކަމުން މުއުމިނުން މިކަމާމެދު ފުންކޮށް ވިސްނުން މުހިންމެވެ. ޚާއްޞަކޮށް މީހަކު އަހަރެމެންނަށް އަނިޔާވެރިވާ ހިނދު، އެމީހަކަށް މާފުކުރުމުގެ ޚިޔާރު އަހަރެމެންނަށް އޮތްއިރު މިކަމާމެދު ވިސްނުން މުހިންމެވެ. އަދި އެކަމަށް އަވަސްވެ ގަންނަން ޖެހެއެވެ.

މަޢުލޫމާތުނެގިފައިވަނީ : https://iqranetwork.com/blog/the-benefits-of-forgiving-in-islam/